Przyjęcie spadku, odrzucenie spadku? O co w tym chodzi?

5 maja 2025

Oświadczenia spadkowe – co to jest?

Oświadczenie spadkowe to nic innego jak oświadczenie naszej woli o tym czy chcemy dziedziczyć po zmarłym. Są trzy rodzaje takich oświadczeń – przyjęcie spadku wprost, przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oraz odrzucenie spadku.

Przyjęcie spadku – wprost lub z ograniczeniem.

Przyjęcie spadku to nic innego jak wyrażenie przez nas zgody na dziedziczenie i definitywne zostanie spadkobiercą. Przyjąć spadek można na dwa sposoby – wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza. Różnica polega na zakresie odpowiedzialności za długi spadkodawcy. Tutaj dla przypomnienia – dziedziczenie to wejście w sytuację zmarłego spadkodawcy, a więc nie tylko przejmujemy jego majątek ale także możemy przejąć jego długi. W przypadku przyjęcia spadku wprost odpowiadamy za długi bez ograniczeń. W przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza nasza odpowiedzialność za długi jest ograniczona do wartości czynnej spadku. Dla przykładu – jeżeli spadkodawca pozostawił nam w spadku tylko mieszkanie o wartości 200.000 zł oraz długi o wartości 500.000 zł, w przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza za długi odpowiadamy do kwoty 200.000 zł, w przypadku przyjęcia spadku wprost odpowiadamy za pełną kwotę zadłużenia, a więc 500.000 zł.

Odrzucenie spadku – skutek taki jakbyśmy nie dożyli otwarcia spadku.

Odrzucenie spadku to jak sama nazwa wskazuje zamanifestowanie tego, że nie chcemy dziedziczyć po danym spadkodawcy. Skutkiem złożenia takiego oświadczenia jest to, że nie będziemy dziedziczyć i nie będziemy też odpowiadać za żadne długi spadkodawcy. Z prawnego punktu widzenia będziemy traktowani tak jakbyśmy nie dożyli otwarcia spadku – a więc co do zasady chwili śmierci spadkodawcy. Skutek ten sprawia, że na nasze miejsce mogą wejść do dziedziczenia kolejni potencjalni spadkobiercy np. nasze dzieci. Tutaj Link przeczytasz o kolejności dziedziczenia w przypadku braku testamentu

Jak złożyć takie oświadczenia i ile mam na to czasu?

Oświadczenia spadkowe można złożyć przed Sądem rejonowym lub notariuszem. Może to być Sąd naszego miejsca zamieszkania lub pobytu, niekoniecznie Sąd spadku. Notariusza też oczywiście możemy wybrać dowolnie. To bardzo szybka i prosta czynność. Wniosek do Sądu o odebranie takiego oświadczenia podlega opłacie w kwocie 100 zł. Można taki wniosek połączyć np. z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku (wtedy już jednak kierujemy wniosek do Sądu spadku, a więc właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy). Na złożenie oświadczenia mamy 6 miesięcy od chwili dowiedzenia się o tytule powołania do spadku. W przypadku każdego z potencjalnych spadkobierców ten termin należy liczyć indywidualnie, nie zawsze to jest oczywiste. Dla uproszczenia, jeżeli nie mamy testamentu i umiera ktoś nam bliski z kim utrzymujemy stały kontakt np. nasz rodzic to mamy 6 miesięcy od chwili jego śmierci na złożenie takiego oświadczenia albowiem z chwilą śmierci naszego rodzica następuje otwarcie spadku po nim, a my jako dziecko takiej osoby dziedziczymy w pierwszej kolejności na podstawie ustawy.

Co jeżeli się spóźnię z oświadczeniem?

Jeżeli minął termin na złożenie przez Ciebie oświadczenia spadkowego prawo będzie traktowało Cię jak kogoś kto złożył oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Jest to dość bezpieczna opcja gdzie Twoja odpowiedzialność za długi spadkodawcy jest limitowana wartością spadku. Jeżeli spadek jest bezwartościowy Twoja odpowiedzialność za długi też będzie zerowa. Mimo wszystko radzę nie ignorować terminów i złożyć oświadczenie o czasie aby oszczędzić sobie nerwów lub niepotrzebnych spraw w sądzie. W ostateczności można też uchylić się od skutków prawnych złożonego wcześniej oświadczenia lub braku jego złożenia w terminie, o czym napiszę dokładnie w odrębnym artykule.

Dziękuję za lekturę. Pamiętaj, że powyższy artykuł nie jest poradą prawną. Każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy, przepisy prawa, także spadkowego, ulegają ciągłym zmianom. Jeżeli potrzebujesz wsparcia w sprawie spadkowej, w stwierdzeniu nabycia spadku lub ocenie jakie oświadczenie spadkowe będzie korzystne dla Ciebie i czy masz jeszcze na nie czas – skontaktuj się ze mną (787 649 294 lub chmielinski@adwokat-chmielinski.pl).