Czy kradzież zawsze jest przestępstwem?

Przestępstwo a wykroczenie

W Polsce mamy dwie bardzo ważne ustawy, które dotykają sfery prawnokarnej – kodeks karny i kodeks wykroczeń. W obu znajdziemy katalog zachowań sprzecznych z prawem za które może czekać nas kara. W kodeksie karnym będą to przestępstwa, a w kodeksie wykroczeń, jak sama nazwa sugeruje, właśnie wykroczenia. Myślę, że każdy intuicyjnie wyczuwa jaka jest między nimi różnica. Ogólnie rzecz ujmując i bez wchodzenia w teoretyczne dywagacje wykroczenia są mniej społecznie szkodliwe, a co za tym idzie kara jaka za nie może nas spotkać jest mniej dotkliwa. Najsurowsza kara za wykroczenie to kara aresztu w wymiarze 30 dni, z kolei za popełnienie najcięższych przestępstw możemy zostać skazani nawet na dożywocie. Popełniając wykroczenie nie będziemy też traktowani jako osoby skazane, co nie zamknie nam wielu dróg zawodowych.

Kradzież – zabór cudzej rzeczy

Kradzież to jedno z powszechniejszych przestępstw. Ustawodawca wprowadził do kodeksu karnego to przestępstwo aby chronić mienie. Kradzież polega na zaborze czyli zabraniu cudzej rzeczy celem wejścia w jej posiadanie i traktowanie jak swojej własności. Za to przestępstwo grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Jak więc widać kradzież jest karana bardzo surowo w swoim podstawowym typie. Tak samo karane jest zabranie czyjeś karty bankomatowej czy uzyskanie cudzego programu komputerowego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Warto odnotować, że kodeks karny wyróżnia także przestępstwo kradzieży z włamaniem czyli zaboru powiązanego z przełamaniem zabezpieczeń chroniących daną rzecz. Przykładem kradzieży z włamaniem będzie zbicie szyby w cudzym samochodzie, otwarcie drzwi i odjechanie nim. Przy okazji upowszechnienia się kart płatniczych pojawiło się więc pytanie jak należy traktować dokonywanie płatności taką kartą przez złodzieja, zwłaszcza płatności zbliżeniowych tj. czy to kradzież czy kradzież z włamaniem. Orzecznictwo Sądu Najwyższego idzie w kierunku traktowania płatności zbliżeniowych dokonywanych bez konieczności wpisywania PINu przez takiego złodzieja jako zwykłej kradzieży a jeżeli złodziej przełamuje zabezpieczenie w postaci kodu PIN już jako kradzieży z włamaniem. Należy więc od razu zwrócić uwagę, że jeżeli dana osoba ukradnie kartę płatniczą, a następnie podejmie nieskuteczną próbę zapłaty nią lub wypłaty pieniędzy z bankomatu wpisując losowe kody PIN to tym samym będzie można postawić jej zarzut usiłowania dokonania kradzieży włamaniem. Jest to o tyle istotne, że kradzież z włamaniem jest zagrożona surowszą karą tj. karą pozbawienia wolności od 1 roku do 10 lat.

Kradzież jako przykład czynu przepołowionego

Wracamy jednak do głównego pytania niniejszego wpisu czyli czy kradzież zawsze jest przestępstwem? Czy niezależnie od tego co ukradniemy zawsze popełniamy przestępstwo? Otóż nie. Kradzież jest jednym z tzw. czynów przepołowionych, a więc może być zarówno przestępstwem jak i wykroczeniem. Zależy to przede wszystkim od wartości skradzionych rzeczy. Osoba która kradnie rzeczy o wartości do 800 zł włącznie co do zasady nie popełnia przestępstwa, a wykroczenie. Powyżej tej wartości kradzież jest już przestępstwem. Jako wykroczenie kradzież zagrożona jest karą aresztu, ograniczenia wolności lub karą grzywny. Jak widać jest więc dużo łagodniej porównując to do nawet 5 lat więzienia w przypadku przestępstwa.

Wyjątki od zasady 800 zł

Jak to w polskim prawie bywa oczywiście są wyjątki kiedy nawet kradzież rzeczy o wartości poniżej 800 zł traktowana jest jak przestępstwo. Po pierwsze tyczy się to amunicji, broni oraz materiałów i przyrządów wybuchowych. Niezależnie od tego jaką wartość będą miały skradzione rzeczy należące do tej kategorii, ich zabór zawsze będzie przestępstwem. Po drugie kradzież z włamaniem także zawsze jest przestępstwem. Po trzecie kradzież szczególnie zuchwała również jest zawsze przestępstwem. Kradzież szczególnie zuchwała została wprowadzona w 2020 r. do kodeksu karnego. Jest to kradzież, której sprawca swoim zachowaniem wykazuje postawę lekceważącą lub wyzywającą wobec posiadacza rzeczy ruchomej lub innych osób lub używa przemocy innego rodzaju niż przemoc wobec osoby w celu zawładnięcia tą rzeczą, a także kradzieżą szczególnie zuchwałą jest kradzież rzeczy ruchomej znajdującej się bezpośrednio na osobie lub w noszonym przez nią ubraniu albo przenoszonej lub przemieszczanej przez tę osobę w warunkach bezpośredniego kontaktu lub znajdującej się w przedmiotach przenoszonych lub przemieszczanych w takich warunkach. Wreszcie ostatnim wyjątkiem jest użycie gwałtu celem kradzieży lub grożenie natychmiastowym jego użyciem lub doprowadzenie okradanej osoby do stanu nieprzytomności lub bezbronności celem okradzenia jej. W takim przypadku niezależnie od wartości skradzionych rzeczy zawsze będziemy mieli do czynienia z przestępstwem.

Podsumowanie

Jak więc widać kradzież nie zawsze jest przestępstwem. Warto jednak pamiętać, że nie zawsze też jest wykroczeniem chociaż może się nam tak zdawać ze względu na niższą wartość skradzionych rzeczy. Wystarczy nawet nieskuteczna próba zapłaty za np. piwo skradzioną kartą płatniczą chronioną PINem aby popełnić przestępstwo. Podobnie w przypadku np. kradzieży amunicji o wartości 200 zł ze strzelnicy. Morał jest więc oczywisty - nie należy sięgać po cudze rzeczy gdyż takie zachowanie zawsze jest sprzeczne z prawem.

Dziękuję za lekturę mojego wpisu. Pamiętaj, że wpisy te nie są poradą prawną. Jeżeli potrzebujesz pomocy w sprawie karnej której przedmiotem jest kradzież zapraszam do skorzystania z moich usług (nr tel. 787 649 294, chmielinski@adwokat-chmielinski.pl). Pomogę zarówno w obronie jak i w ochronie interesów pokrzywdzonego takim przestępstwem.

adw. Karol Chmieliński